«Ενώ το κεντρικό κράτος έχει δείξει ότι αντιλαμβάνεται πως η ανάπτυξη της οικονομίας και η ευημερία της κοινωνίας της Ελλάδας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το εύρος εφαρμογής και την ταχύτητα υλοποίησης του ψηφιακού μετασχηματισμού, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο με τους δήμους της χώρας. Τον τελευταίο καιρό, από δήμους που έχουν μείνει πίσω σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, έρχονται στην επιφάνεια στρατηγικές που αντιμετωπίζουν το θέμα με την λογική σούπερ μάρκετ, γεγονός που θα ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω καθυστερήσεων και ανεπαρκών υπηρεσιών προς τους πολίτες».
Η ανάπτυξη της οικονομίας και η ευημερία της κοινωνίας της Ελλάδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εύρος εφαρμογής του ψηφιακού μετασχηματισμού και την ταχύτητα υλοποίησής του. Για το κράτος αυτό σημαίνει μία νέα, ανθρωποκεντρική σχέση με τους πολίτες, απλούστευση διαδικασιών και αντικατάσταση τους με ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρουν ανεξαρτησία, διευκόλυνση, διαφάνεια και καλύτερη διαχείριση του δημόσιου χρήματος.
Στο επίπεδο του κεντρικού κράτους η Ελλάδα έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητα της μετάβασης σε μία ψηφιακή κοινωνία και οικονομία εδώ και καιρό. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 διενεργείται ανελλιπώς ψηφιακός μετασχηματισμός των διαδικασιών δημοσίων εσόδων μέσω του TAXISnet. Έχει ψηφιοποιηθεί ένα μεγάλο κομμάτι της υγείας με την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, έχει ενισχυθεί η διαφάνεια μέσω της Διαύγειας και έχει θεσμοθετηθεί η δημοσίευση ανοικτών δεδομένων από τους φορείς του δημοσίου. Τα τελευταία χρόνια, με την υλοποίηση του gov.gr, μία σειρά από νέες ψηφιακές υπηρεσίες διευκολύνουν την αλληλεπίδραση των πολιτών με τις κεντρικές υπηρεσίες του κράτους. Μάλιστα ένα νέο μοντέλο, αυτό της ευέλικτης ανάπτυξης, επιτρέπει την υλοποίηση ψηφιακών εφαρμογών με ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Όμως σε μεγάλο βαθμό η καθημερινότητα του πολίτη δεν εξαρτάται από τις κεντρικές υπηρεσίες του κράτους. Διαμορφώνεται από υπηρεσίες και υποδομές που ελέγχουν οι δήμοι. Δυστυχώς οι περισσότεροι δήμοι της Ελλάδας έχουν ακόμη εκκρεμότητες από την 3η βιομηχανική επανάσταση (μηχανογράφηση/ψηφιοποίηση) και τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να προχωρήσουν στην 4η. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους όμως είναι μία αναγκαία συνθήκη για το μέλλον.
Η Κοπεγχάγη, σταθερά τα τελευταία χρόνια φιγουράρει στην κορυφή από διάφορες λίστες βιώσιμης ανάπτυξης και ψηφιακού μετασχηματισμού. Ίσως να μην είναι το αντιπροσωπευτικότερο παράδειγμα για να αντλήσουμε ιδέες σχετικά με τη στρατηγική του ψηφιακού μετασχηματισμού σε πόλεις όπως τα Ιωάννινα. Ωστόσο, βλέποντας την ευρωπαϊκή πρακτική σε πόλεις με αντίστοιχο μέγεθος και χώρες αντίστοιχης ιδιοσυγκρασίας, συνειδητοποιούμε πως δεν είμαστε στο ίδιο επίπεδο. Ένα από τα πολλά παραδείγματα είναι η πόλη της Brescia, των σχεδόν 200,000 κατοίκων, δίπλα από τις λίμνες Γκάρντα και Ίσεο, στη βορειοδυτική Ιταλία και το πλήθος των ηλεκτρονικών υπηρεσιών που προσφέρει στους πολίτες από την έκδοση οικοδομικών αδειών, πληρωμές τελών μέχρι αιτήσεις για κάθε είδους άδεια που διαχειρίζεται ο δήμος.
Αλλά και στην Ελλάδα, αν αναζητήσουμε παραδείγματα από άλλους δήμους, θα δούμε πως μερικοί έχουν προχωρήσει πολύ. Για παράδειγμα, το Ηράκλειο, μία πόλη με παρόμοια χαρακτηριστικά με τα Ιωάννινα, προσφέρει εδώ και καιρό μία σειρά από ψηφιακές υπηρεσίες στους πολίτες που εμείς ακόμη συζητάμε αν και πώς θα τις χρηματοδοτήσουμε: ηλεκτρονικές πληρωμές οφειλών, ηλεκτρονικές αιτήσεις για ΤΑΠ και τέλη, ηλεκτρονικές αιτήσεις για πιστοποιητικά, βεβαιώσεις, προβλήματα και βλάβες και πολλά άλλα. Οποιοσδήποτε σχετικός με το αντικείμενο κοιτάξει κάτω από την επιφάνεια, βλέπει πως οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες του δήμου του Ηρακλείου έχουν υλοποιηθεί με βάση επιχειρησιακή αρχιτεκτονική η οποία διευκολύνει τη μακροπρόθεσμη παραγωγική λειτουργία τους. Ενδεικτικότερο παράδειγμα είναι αυτό της κεντρικής διαχείρισης της διαπίστευσης και πρόσβασης των πολιτών στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Με μία διαπίστευση (login) ο πολίτης έχει πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες. Μάλιστα η υπηρεσία κεντρικής διαπίστευσης και πρόσβασης είναι υλοποιημένη με ελεύθερο λογισμικό (WSO2) που ικανοποιεί την κατευθυντήρια γραμμή για υποστήριξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης με χρήση λογισμικού ανοικτού κώδικα της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού (παρ. 2, σελ. 44).
Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό, από δήμους που έχουν μείνει πίσω σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού, έρχονται στην επιφάνεια στρατηγικές που αντιμετωπίζουν το θέμα με τη λογική σούπερ μάρκετ. Παρουσιάζεται ως στρατηγική μία συρραφή τεχνολογικών έργων και ηλεκτρονικών υπηρεσιών αριστερά και δεξιά. Λες και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μπορεί να επιτευχθεί, αρκεί να βρει ένας δήμος τους κατάλληλους προμηθευτές με τις αντίστοιχες τεχνολογίες, να τις υλοποιήσει και να ξεμπερδέψει. Άλλες φορές, βλέποντας τις δράσεις που προτείνονται να υλοποιηθούν, σχηματίζει κανείς την εντύπωση πως αρκεί να κοτσάρουμε την λέξη «έξυπνο» μπροστά από τεχνολογικά συστήματα για να πούμε ότι κάνουμε ψηφιακό μετασχηματισμό (έξυπνη παιδική χαρά, έξυπνος πολίτης, έξυπνα παγκάκια, έξυπνο ηλιακό δέντρο, κ.ο.κ.).
Ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι η προμήθεια λογισμικού, ούτε η ένταξη σωρηδόν «έξυπνων» έργων για χρηματοδότηση. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι διαδικασία και μάλιστα συνεχής. Είναι η μεθοδολογία ανάπτυξης υπηρεσιών, υλοποίησης συστημάτων, ενίσχυσης της ψηφιακής εμπειρίας των πολιτών. Και αυτά υπόκεινται στους δικούς τους κανόνες, μεθοδολογίες και βέλτιστες πρακτικές. Χρειάζονται πλάνο, όπως είναι η επιχειρησιακή αρχιτεκτονική, για να στηρίξει τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, χρειάζονται δράσεις για τη μετάπτωση και διαμοιρασμό των δεδομένων, χρειάζονται βασικές επιχειρησιακές εφαρμογές οι οποίες αποτελούν την τεχνολογική βάση πάνω στις οποίες θα υλοποιηθούν οι υπόλοιπες εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Όταν αυτά απουσιάζουν από τη στρατηγική, τότε η στρατηγική δεν εξυπηρετεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Δυστυχώς πολλά από τα κείμενα στρατηγικής που δημοσιεύονται δεν είναι γραμμένα από τον ίδιο τον οργανισμό για τον οποίο προορίζεται η στρατηγική, αλλά από συμβούλους. Δικαίως οι στρατηγικές αυτές αντιμετωπίζονται με κάποιο σκεπτικισμό σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους. Η στρατηγική, εκ του στρατηγού, είναι το σχέδιο μάχης, τι μέλλει γενέσθαι, το πλάνο. Ένας σύμβουλος συμβουλεύει, επισημαίνει, δίνει ιδέες, δεν καταρτά το σχέδιο, αλλιώς θα ήταν στρατηγός και όχι σύμβουλος. Αλλά έστω και αν δεχτούμε πως ο σύμβουλος καταρτίζει τη στρατηγική υπό αυστηρή καθοδήγηση, πώς είμαστε σίγουροι ότι θα δώσει τη δέουσα προσοχή και σοβαρότητα; Σκεφτείτε έναν σύμβουλο που έχει να παραδώσει δεκάδες τέτοιες στρατηγικές για δήμους ανά την Ελλάδα. Λίγο η πίεση χρόνου, λίγο η εργασιακή ανασφάλεια, λίγο τα οικονομικά ζητήματα της εποχής, δεν χρειάζεται και πολύ να αρχίσει τις αντιγραφές και τις επικολλήσεις μεταξύ κειμένων. Όμως, όπως δύο μάχες δεν είναι ίδιες, έτσι και δύο στρατηγικές δεν μπορεί να είναι ίδιες. Με αυτές τις πρακτικές καταλήγουμε να δημοσιεύονται κείμενα όπου μία πόλη των 100.000 κατοίκων έχει την ίδια ψηφιακή στρατηγική με μία πόλη των 10.000.
Αν δούμε που είμαστε αυτή τη στιγμή, έχοντας επίγνωση και πού είναι άλλοι στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, θα συνειδητοποιήσουμε πώς έχουμε τα απολύτως βασικά. Είμαστε ένα Zastava και, αντί να το πειράξουμε βάζοντάς του μεγαλύτερες ζάντες και αεροτομές, θα πρέπει να κοιτάξουμε πώς θα αλλάξουμε αυτοκίνητο. Τα Ιωάννινα πρέπει, το δικαιούνται και το μπορούν, να βρεθούν στην πρωτοπορία των δήμων της χώρας μας στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού και είναι απορίας άξιον το φαινόμενο των αποσπασματικών παρεμβάσεων, που ακόμη σήμερα παρατηρείται. Εξάλλου η έννοια του ψηφιακού μετασχηματισμού έχει ανατρεπτικό χαρακτήρα, ειδάλλως θα ονομαζόταν απλά ψηφιακή εξέλιξη.
—
Πηγή άρθρου: agon.gr