Kυκλοφόρησε το δημόσιο προσχέδιο νόμου για τις ψηφιακές αγορές (DMA): Τι μας αρέσει και τι μας ανησυχεί

Μετά από μακρές διαβουλεύσεις και πολλές φήμες και διαρροές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κυκλοφόρησε το δημόσιο προσχέδιο νόμου για τις ψηφιακές αγορές (DMA), το οποίο, μαζί με τον νόμο για τις Digital Services Act (DSA,), αντιπροσωπεύει την πρώτη σημαντική αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ για το Διαδίκτυο σε αυτόν το αιώνα. Όπως και η DSA, η DMA έχει σαν στόχο τα μονοπώλια του τομέα της τεχνολογίας και προτείνει εκτεταμένους κανονισμούς υπέρ του ανταγωνισμού με σοβαρές κυρώσεις για μη συμμόρφωση.

It is one world. So #DigitalServiceAct & #DigitalMarketsAct will create safe & trustworthy services while protecting freedom of expression. Give new do’s & don’t to gatekeepers of the digital part of our world – to ensure fair use of data, interoperability & no self-preferences.

— Margrethe Vestager (@vestager) December 15, 2020

Η DMA απευθύνεται στις «πλατφόρμες – gatekeepers»: πολύ μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας που κάθονται μεταξύ άλλων επιχειρήσεων και των πελατών τους και ελέγχουν «βασικές υπηρεσίες», όπως μηχανές αναζήτησης, υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, ορισμένες υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων, λειτουργικά συστήματα και υπηρεσίες διαδικτυακής διαμεσολάβησης. Σκεφτείτε πώς η Amazon ελέγχει την πρόσβαση σε πελάτες για εμπόρους που πωλούν στην πλατφόρμα της και τους κατασκευαστές που κατασκευάζουν τα προϊόντα τους ή πώς τα καταστήματα εφαρμογών Android και iPhone χρησιμεύουν ως σημεία αναφοράς στην παροχή λογισμικού για κινητά. Αυτές οι εταιρείες είναι οι gatekeepers τόσο λόγω των επιχειρηματικών τους μοντέλων όσο και της κλίμακας τους: Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς να κάνει μια επιτυχημένη εφαρμογή για κινητά χωρίς να περάσει από τα app stores Η DMA προσδιορίζει τις βασικές υπηρεσίες πλατφόρμας ως gatekeepers όταν έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά της ΕΕ (π.χ. μέσω κερδών), έχουν ισχυρή θέση διαμεσολάβησης (π.χ. μέσω του αριθμού των χρηστών τους) και οι οποίες δείχνουν μια σταθερή και διαρκή θέση (αριθμός χρόνια στην επιχείρηση).

Η προϋπόθεση της DMA είναι ότι οι gatekeepers έχουν διεθνή φύση και τα κράτη μέλη της ΕΕ από μόνα τους δεν μπορούν να ελπίζουν να τα ρυθμίσουν. Χρειάζεται ένας διεθνής οργανισμός, όπως η ίδια η ΕΕ, για να τους φέρει σε τάξη, αναγκάζοντάς τους να συμμορφωθούν με μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει και δεν πρέπει κάνουν. Ως εκ τούτου, οι πυλωροί θα πρέπει να εφαρμόσουν προληπτικά ορισμένες πρακτικές και να αποφύγουν τη συμμετοχή σε συγκεκριμένους τύπους αθέμιτης συμπεριφοράς. Ορισμένες υποχρεώσεις πρέπει να τηρούνται από το σχεδιασμό, ενώ άλλες ενδέχεται να υπόκεινται σε περαιτέρω προδιαγραφές μετά από διάλογο μεταξύ της Επιτροπής και των εμπλεκόμενων πλατφορμών.

Οι κανονισμοί της DMA χωρίζουν τις επιχειρήσεις των gatekeepers σε «βασικές υπηρεσίες», για παράδειγμα, την πώληση αγαθών στο Amazon ή τις εφαρμογές σε ένα app store και τις «βοηθητικές υπηρεσίες», οι οποίοι είναι οι άλλοι τρόποι με τους οποίους οι πλατφόρμες κερδίζουν χρήματα, όπως η επεξεργασία πληρωμών και η διαφήμιση. Σε γενικές γραμμές, η DMA χτυπά σκληρότερα στις βοηθητικές υπηρεσίες, για παράδειγμα, απαγορεύοντας στις πλατφόρμες να απαιτούν από τους επιχειρηματικούς πελάτες τους να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές πληρωμών τους.

Το σχέδιο της Επιτροπής είναι απλώς ένα σημείο εκκίνησης: θα περάσει από πολλές επαναλήψεις και τροπολογίες προτού τεθεί σε ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ (που εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ). Καθώς ξεκινούν τα σημεία αφετηρίας, υπάρχουν πολλά που μας αρέσουν σε αυτό το έγγραφο, καθώς πολλά που χρειαζόνται περιθώρια βελτίωσης.

Πράγματα που μας αρέσουν

Μελλοντικές ενημερώσεις: Η DMA έχει σχεδιαστεί για να ενημερώνεται κατά καιρούς, πρώτα για την αντιμετώπιση νέων αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών που δεν έχουν εφευρεθεί ακόμη και δεύτερον για τη δημιουργία λιγότερο αυστηρών κανόνων για εταιρείες που δεν είναι αρκετά μεγάλες για να είναι ακόμη gatekeepers, αλλά κατευθύνονται προς αυτή την κατεύθυνση (από το «Επεξηγηματικό Μνημόνιο»). Οι κανόνες για την έναρξη των ερευνών καθορίζονται στο Κεφάλαιο IV και οι κανόνες εκτέλεσης βρίσκονται στο Κεφάλαιο V.

Πραγματικές κυρώσεις και διορθωτικά μέτρα: H DMA προβλέπει έως και 10 τοις εκατό των παγκόσμιων ετήσιων εσόδων ενός gatekeeper σε πρόστιμα για παράβαση των κανόνων της. Έτσι, θεωρητικά, μια εταιρεία όπως το Facebook, η οποία είχε ετήσια έσοδα 71 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2019, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πρόστιμο 7,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι συνεχιζόμενες παραβάσεις μπορούν να τιμωρηθούν με «περιοδικές χρηματικές ποινές» έως και 5% των μέσων παγκόσμιων ημερήσιων εσόδων. Ακόμα πιο σημαντικό: εταιρείες που δεν μπορούν ή δεν θα σταματήσουν να συμμετέχουν σε μονοπωλιακή συμπεριφορά θα αντιμετωπίσουν «διαρθρωτικά μέτρα», όπως να τους ζητηθεί να πουλήσουν ολόκληρα τμήματα.

Απαγόρευση της ανάμιξης δεδομένων: Η DMA απαγορεύει στις πλατφόρμες-gatekeepers να αναμιγνύουν δεδομένα από μεσίτες δεδομένων ή από τους επιχειρηματικούς πελάτες τους, με τα δεδομένα που συλλέγουν στους πελάτες τους (αυτή είναι μια διαδεδομένη πρακτική σήμερα, με εταιρείες όπως το Facebook και η Google να συνδέουν εμπορικά διαθέσιμα δεδομένα με τα δεδομένα εξάγουν από τους δικούς τους χρήστες). Αυτός ο κανόνας απαγορεύει επίσης στους gatekkepers να συνδέονται αυτόματα οι χρήστες σε πρόσθετες υπηρεσίες: αυτό σημαίνει ότι, ή για παράδειγμα, η σύνδεση στο Gmail δεν θα σας συνδέει αυτόματα στο YouTube (άρθρο 5 στοιχείο α).

Όχι πια υποχρεωτικό single sign-on: Η DMA απαγορεύει στους gatekeepers να απαιτούν από τους επιχειρηματικούς πελάτες τους να χρησιμοποιούν το δικό τους σύστημα σύνδεσης ή ταυτότητας (άρθρο 5 στοιχείο ε)).

Χωρίς διασύνδεση: Σύμφωνα με την  DMA, οι gatekeepers απαγορεύονται να αναγκάζουν τους επιχειρηματικούς πελάτες και τους τελικούς χρήστες να εγγράφονται σε “βοηθητικές υπηρεσίες”, που σημαίνει ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Android χωρίς να χρειάζεται να αποκτήσετε λογαριασμό Gmail ή να πουλήσετε στο App Store της Apple χωρίς να χρησιμοποιήσετε τον επεξεργαστής πληρωμών της Apple (άρθρο 5 στοιχείο στ)).

Χωρίς κατασκοπεία των επιχειρηματικών πελατών: Σήμερα, οι πλατφόρμες συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τις δραστηριότητες των επιχειρηματικών πελατών τους για να καταλάβουν πώς να ανταγωνίζονται μαζί τους, όπως εάν και πώς να κλωνοποιήσουν τα προϊόντα τους, για παράδειγμα. Σύμφωνα με τη DMA, οι πλατφόρμες θα απαγορεύονται να χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα για να ανταγωνίζονται με επιχειρηματικούς πελάτες (άρθρο 6 στοιχείο α)).

Αφήστε χίλια καταστήματα εφαρμογών να ανθίσουν: Η DMA απαιτεί από τις πλατφόρμες-gatekeepers να επιτρέπουν σε τρίτα καταστήματα εφαρμογών που ανταγωνίζονται με τα δικά τους, αλλά επιτρέπει στις πλατφόρμες να περιορίζουν την ικανότητα αυτών των εφαρμογών να παρεμβαίνουν στην «ακεραιότητα του υλικού ή του λειτουργικού συστήματος» (άρθρο 6 ( ντο)).

Χωρίς κλείδωμα: Η DMA απαγορεύει στις πλατφόρμες- gatekeepers να «περιορίζουν τεχνικά» τους χρήστες από το να απομακρύνονται από τις προεπιλεγμένες εφαρμογές. Απαγορεύει επίσης στους gatekeepers να κλειδώνει τους χρήστες σε έναν ISP (άρθρο 6 στοιχείο ε)).

Διαλειτουργικά πρόσθετα: Το DMA απαιτεί από τους πύλη αποθήκευσης να επιτρέπουν σε άλλους «παρόχους βοηθητικών υπηρεσιών» (όπως επεξεργαστές πληρωμών, υπολογιστές νέφους, πάροχοι ψηφιακής ταυτότητας και πωλητές τεχνολογίας διαφημίσεων) να συνδέουν τις βασικές υπηρεσίες τους με τους ίδιους όρους που έχουν οι βοηθητικοί ιδιοκτήτες θυρών απολαμβάνουν οι υπηρεσίες (άρθρο 6 στοιχείο στ)).

Φορητότητα δεδομένων και συνεχής πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο: Σύμφωνα με την DMA, οι επιχειρηματικοί πελάτες και οι τελικοί χρήστες των gatekeepers θα έχουν το δικαίωμα τόσο στη «φορητότητα δεδομένων» (όπου η πλατφόρμα- gatekeeper σας δίνει όλα τα δεδομένα σας σε ένα γιγαντιαίο blob που μπορείτε να πάρετε σε μια αντίπαλη πλατφόρμα) και “πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο” (ώστε να μπορείτε να συμμετάσχετε σε ένα σύστημα ενός αντιπάλου που μπορεί να τραβήξει όλα τα νέα σας και τα δεδομένα σας από τον gatekeeper κάθε λίγα λεπτά) (Άρθρο 6 (η)).

Οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δικά τους δεδομένα: H DMA απαιτεί από τις πλατφόρμες-gatekeepers να επιτρέπουν στους επιχειρηματικούς πελάτες τους να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα σχετικά με τις πωλήσεις τους, τους πελάτες και άλλες εμπορικές δραστηριότητες Η πρόσβαση πρέπει να είναι «δωρεάν», «υψηλής ποιότητας, συνεχής και σε πραγματικό χρόνο» (από το άρθρο 6 (i)).

Δίκαιη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε καταστήματα εφαρμογών: Η DMA απαιτεί από τους gatekkepers με τα καταστήματα εφαρμογών να δέχονται εφαρμογές των επιχειρήσεων σε “δίκαιη και χωρίς διακρίσεις” βάση (άρθρο 6 στοιχείο ια).

Πράγματα για τα οποία ανησυχούμε

Απαγόρευση των εθνικών κανονισμών: Η DMA απαγορεύει στα κράτη μέλη της ΕΕ να εκδίδουν τους δικούς τους νόμους ή κανονισμούς σε πλατφόρμες -gatekeepers που υπερβαίνουν το DMA. Αυτός ο κανόνας θέτει σε κίνδυνο τους νόμους που ήδη συζητούνται στα κράτη μέλη της ΕΕ που υπερβαίνουν την DMA, όπως η εξαιρετική πρόταση της Γερμανίας για διευρυμένες απαιτήσεις διαλειτουργικότητας για τις πλατφόρμες-gatekeepers (άρθρο 1 παράγραφος 5).

Χωρίς διαλειτουργικές «βασικές υπηρεσίες»: Ενώ η DMA προβλέπει διαλειτουργικότητα σε παρεπόμενες υπηρεσίες (επεξεργασία πληρωμών, υπηρεσία προβολής διαφημίσεων κ.λπ.), δεν υπάρχει καμία αναφορά για τη διαλειτουργικότητα για βασικές υπηρεσίες: Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, το Facebook ενδέχεται να χρειαστεί να αφήσει έναν ανταγωνιστή να προσφέρει τη δική του επεξεργασία πληρωμών για Oculus apps,, αλλά δεν θα προσφέρει διαλειτουργικότητα σε ανταγωνιστικό δίκτυο κοινωνικών μέσων που συνεργάζεται με το Facebook. Ο τεχνικός όρος για αυτό είναι «weaksauce» (άρθρο 6 στοιχείο στ)).

Φορητότητα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, αλλά όχι ανεξάρτητα: Η απαίτηση της DMA για «φορητότητα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο» φαίνεται καλή, αλλά οι χρήστες δεν μπορούν να το επωφεληθούν εκτός εάν έχουν λογαριασμό στηη πλατφόρμα. Επομένως, εάν αποχωρήσατε από το Facebook για τι Diaspora και θέλετε να μείνετε σε επαφή με τους φίλους σας στο Facebook χρησιμοποιώντας τη “φορητότητα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο”, θα πρέπει να διατηρήσετε τον λογαριασμό σας στο Facebook και να τον συνδέσετε με το Diaspora, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξακολουθείτε να είστε υποκείμενα των απίστευτα καταχρηστικών όρων του Facebook τους οποίους αποκαλεί  «όρους υπηρεσίας» .

Πηγή άρθρου: https://www.eff.org/