Έχετε αναρωτηθεί πως αυτοί που αναπτύσσουν ανοιχτού κώδικα εφαρμογές βγάζουν λεφτά από αυτό; Πως είναι δυνατόν να δημιουργήσεις μια εφαρμογή του οποίου ο κώδικας είναι ελεύθερα διαθέσιμος και παρόλα αυτά να μπορείς να κερδίζεις χρήματα από αυτό;
Οι διάφορες εταιρίες και οργανισμοί χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό / ανοιχτού κώδικα για διάφορους λόγους αλλά ο κυριότερος από όλα είναι η εξοικονόμηση χρημάτων. Οπότε μένει στον προγραμματιστή η την εταιρεία που αναπτύσσει αυτό το λογισμικό να βρει τρόπο πως θα μετατρέψει τις εργατοώρες που ξοδεύει στην ανάπτυξή του λογισμικού, σε χρήμα. Πως με λίγα λόγια, ενώ διανέμει ελεύθερα τον κώδικα θα μπορεί να βγάζει λεφτά από αυτό.
Όσα μοντέλα και αν έχουν αναπτυχθεί μέχρι τώρα, συνήθως απαιτούν μεγάλο όγκο χρηστών για να μπορέσει το μοντέλο να είναι βιώσιμο. Εννοώντας βιώσιμο, μιλάω για μετατροπή ενός ποσοστού αυτών των χρηστών σε πελάτες που θα πληρώνουν για την χρήση του λογισμικού. Θα μιλήσω κυρίως για τα εξής μοντέλα :
- Παροχή υποστήριξης
- Παροχή προσαρμοσμένων λύσεων
- Λογισμικό ως υπηρεσία (SaaS)
Σε όλα τα παραπάνω θεωρούμε ότι το λογισμικό που αναπτύσσεται είναι εξολοκλήρου ελεύθερο και δεν θα σταθώ σε μοντέλα τύπου Freemium ή Dual License.
Βιωσιμότητα παροχής υποστήριξης
Με λίγα λόγια, αναπτύσσεις το λογισμικό, το δίνεις ελεύθερο για να το τρέχει όποιος θέλει, αλλά εάν χρειάζεται υποστήριξη (π.χ. για τεχνική υποστήριξη) πληρώνει μια συνδρομή η κάποιο εφάπαξ χρηματικό ποσό. Το μοντέλο αυτό, στο ελεύθερο λογισμικό το χρησιμοποιούν πάρα πολλές εταιρείες εκ των οποίων οι πιο γνωστές στις κοινότητες λογισμικού είναι η RedHat, SuSE και Canonical.
Αυτές λοιπόν είναι «μεγάλες εταιρίες» που όντως με τον όγκο χρηστών που διαθέτουν, ακόμα και 5% των χρηστών τους να μετατραπούν σε πελάτες, μιλάμε για εκατομμύρια τζίρους στον ετήσιο προϋπολογισμό τους. Επομένως, αυτό το μοντέλο ίσως να μην είναι βιώσιμο για μικρές ομάδες προγραμματιστών πλην κάποιων ίσως εξαιρέσεων. Αυτό γιατί όπως το λογισμικό είναι ελεύθερο για λήψη και εγκατάσταση έτσι και η βοήθεια (υποστήριξη) είναι ελεύθερη και μπορεί κάποιος να την βρει συνήθως από τις κοινότητες που δημιουργούνται γύρω από αυτό το λογισμικό. Οπότε ο αρχικός δημιουργός του λογισμικού έχει τις «διαρροές» από την ελεύθερη βοήθεια αλλά και από τους εξειδικευμένους χρήστες που είναι εν δυνάμει «ανταγωνιστές» μιας και μπορεί να έχουν εξειδικευτεί μετά από λίγο καιρό στην υλοποίηση και την παροχή υποστήριξης του λογισμικού.
Βιωσιμότητα παροχής προσαρμοσμένων λύσεων
Στην περίπτωση αυτή κάποιος η κάποια εταιρεία αναπτύσσει ένα λογισμικό το οποίο είναι πλήρως ελεύθερο και χρεώνει μόνο προσαρμοσμένες λύσεις αυτού του λογισμικού. Μερικά παραδείγματα αυτού του μοντέλου ανήκουν κυρίως σε Web υπηρεσίες όπως το WordPress, Nextcloud, Drupal, Joomla και άλλα πολλά. Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών είναι ότι τρέχουν σε κάποιον server και η πρόσβαση σε αυτά γίνεται από κάποιον browser (π.χ. Firefox). Παρόλο που το λογισμικό που παρέχει αυτές τις υπηρεσίες είναι ελεύθερο λογισμικό όπως και οι προσαρμοσμένες τους λύσεις είναι ελεύθερο λογισμικό παραμένει ένα από τα πιο βιώσιμα μοντέλα για ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού.
Πάνω σε αυτό το μοντέλο έχουν στηριχθεί χιλιάδες προγραμματιστές ιστοσελίδων που χρησιμοποιούν ένα ανοιχτό λογισμικό (π.χ. WordPress) και φτιάχνουν προσαρμοσμένες λύσεις (π.χ. ένα blog, μια εταιρική ιστοσελίδα, ένα portal κλπ) οι οποίες φυσικά είναι και αυτές ανοιχτού κώδικα. Το πρόβλημα φυσικά και εδώ είναι ότι ο αρχικός δημιουργός έχει τις «διαρροές» του, παρόλα αυτά όμως δεν επηρεάζεται η βιωσιμότητά του έργου του μιας και υπάρχει τρομερό feedback για το ίδιο το λογισμικό (διόρθωση σφαλμάτων, τεκμηρίωση κλπ). Φανταστείτε ότι αν δεν υπήρχε αυτό και τα αναλάμβανε (τεκμηρίωση, bug fixing κλπ) εξολοκλήρου θα απαιτούνταν τεράστια επένδυση. Με λίγα λόγια αυτή η «συμβιωτική» ανάπτυξη επιβραβεύει όλες τις πλευρές.
Βιωσιμότητα του λογισμικού ως υπηρεσία (SaaS)
To SaaS είναι το νεότερο είδος παροχής λογισμικού και συνήθως αφορά μια «πλατφόρμα» λογισμικού (π.χ. Docker) πάνω στο οποίο χτίζονται άλλες υπηρεσίες λογισμικού. Σε αυτό το μοντέλο, κυριολεκτικά θριαμβεύει το ελεύθερο λογισμικό μιας και οι περισσότερες υπηρεσίες τις οποίες απολαμβάνουμε καθημερινά «πατάνε» πάνω σε μια υποδομή ελεύθερου λογισμικού έστω και αν το τελικό λογισμικό είναι κλειστού κώδικα (π.χ. Facebook).
Θα το έχετε μάλιστα, παρατηρήσει ότι ακόμα και οι εταιρείες κλειστού λογισμικού, μεταφέρουν σταδιακά όλα τα λογισμικά τους στο Cloud. Αυτό γίνεται πολύ απλά διότι, περισσότερο κέρδος βγάζουν μακροχρόνια από την παροχή συνδρομητικής χρήσης του λογισμικού τους παρά άπω την πώλησή του ως προϊόν το οποίο οι πελάτες πλήρωναν μια φορά και τέλος.
Όπως αναφέρει ο Stephen O’Grady, αναλυτής και συνιδρυτής της RedMonk :
Το μέλλον στην δημιουργία εσόδων από το λογισμικό ανοικτού κώδικα θα είναι σε μεγάλο βαθμό στην παροχή του ως Cloud υπηρεσία. Ακόμη και οι καλύτερες εταιρείες ανοιχτού κώδικα στον κόσμο μετατρέπουν ένα πολύ μικρό ποσοστό των χρηστών τους σε πελάτες που πληρώνουν. […] Έτσι αντί να πάτε σε μια επιχείρηση (πελάτη) και να πείτε «Αγοράστε το λογισμικό μου δωρεάν και στη συνέχεια τρέξτε το μόνοι σας (ιδιόκτητη εγκατάσταση)», καλύτερα είναι να πείτε: «Αγοράστε το λογισμικό μου από μένα δωρεάν και μπορώ να το τρέχω καλύτερα από εσάς γιατί εγώ το «έγραψα». — πηγή
Φυσικά το μοντέλο SaaS απαιτεί αρκετά μεγάλη αρχική επένδυση σε υποδομές και αυτό ίσως είναι το μόνο αποτρεπτικό στοιχείο για έναν προγραμματιστή ελεύθερου λογισμικού. Παρόλα αυτά όμως είναι ένα μοντέλο από το οποίο μπορεί να παραδειγματιστεί.
Επίλογος
Η εποχή που το λογισμικό ήταν ένα προϊόν πέρασε ανεπιστρεπτί. Έτσι, ακόμα και οι προγραμματιστές που θέλουν να αναπτύξουν ελεύθερο και ανοιχτού κώδικα λογισμικό και ταυτόχρονα να βγάζουν τα προς το ζην, θα πρέπει να απαγκιστρωθούν από την λογική ότι αναπτύσσουν ένα λογισμικό ως προϊόν αλλά να το δουν ως υπηρεσία.
Παραπάνω προσπάθησα να δώσω με λίγα λόγια τα πιο βασικά μοντέλα μέσα από τα οποία κάποιος που αναπτύσσει ανοιχτού κώδικα ή και ελεύθερο λογισμικό θα μπορούσε να κερδίζει χρήματα. Το βασικότερο που θα πρέπει να αποκομίσει κανείς από αυτή την υπόθεση είναι ότι ο κώδικας που γράφει είναι μια υπηρεσία για τους πιθανούς πελάτες και όχι ένα προϊόν που θα μπει σε ένα ωραίο κουτί στα ράφια κάποιου καταστήματος.
Πηγή άρθρου: https://cerebrux.net/
Σχετικά άρθρα:
Βιωσιμότητα και κερδοφορία επιχειρήσεων ανοικτού κώδικα
Ανοιχτό ψηφιακό περιεχόμενο και επιτυχημένα ανοιχτά επιχειρηματικά μοντέλα